Help, mijn arm ligt in het gips. Nu kan ik geen piano meer spelen!

In de periode na de krokus- en paasvakantie hou ik altijd even mijn hart vast. Veel leerlingen gaan dan op skivakantie en dat loopt af en toe wel eens mis, met een gebroken arm of verstuikte pols tot gevolg. Maar niet alleen skivakanties kunnen voor letsels zorgen. Je moet maar even verkeerd vallen bij het ravotten in de tuin, of een bal die verkeerd landt op je vingers tijdens een volleybal- of basketbaltraining en het is al zo ver: vingers gespalkt, arm in het gips... Oei, wat dan met de pianoles?

Allereerst veel beterschap, hopelijk herstelt je lichaam snel en goed. Geef die vingers, hand, pols, arm, ellenboog of schouder zeker de rust die nodig is, zodat het letsel volledig kan herstellen. Anders levert dat op termijn alleen maar meer problemen op.

Pianoles met één hand, uiteraard is dat mogelijk! Het meest voor de hand liggende is om dan de tijd te nemen om de partij van je wel-nog-functionerende-hand te studeren en verder uit te diepen. Een heel goede optie als je net nog wat moeite had met bepaalde passages in die partij, maar muzikaal gezien allicht wat minder interessant omdat je de context van het hele stuk mist.

Gelukkig is er ook interessant repertoire voor één hand! Zo componeerde onder andere Ravel een pianoconcerto voor de linkerhand, op vraag van Paul Wittgenstein die tijdens de oorlog zijn rechterarm verloor. Al is dat misschien net wat te hoog gegrepen voor de meeste van mijn leerlingen. Maar op alle niveaus is er wel repertoire te vinden voor één hand, dat zowel technisch als muzikaal uitdagend is.

Deze situatie kan ook de ideale aanleiding zijn om je wat meer te verdiepen in de theoretische en historische aspecten van muziek. Altijd al willen weten wat die akkoordsymbolen betekenen? Of ben je nieuwsgierig naar hoe het stuk dat je nu speelt tot stand gekomen is? Dan kunnen we daar nu wat dieper op in gaan.

Dit moment kan ook een ideale aanleiding zijn om even stil te staan bij de vorderingen die je al maakte en doelen te bepalen op korte en langere termijn. Wil je een bepaalde techniek of een bepaald werk onder de knie krijgen? Laat het me weten, dan maken we samen een stappenplan om daar te geraken. We kunnen ook je oefengewoontes en -strategieën eens onder de loep nemen. Misschien kunnen die nog wat efficiënter. Of ben je uitgekeken op je oefenstrategieën en heb je nood aan wat nieuwe input. We kunnen de nieuwe strategieën dan alvast eens uittesten met de hand die wel goed functioneert.

Toch liever piano spelen? Geen probleem. Met wat variaties en improvisaties rond een eenstemmige melodie geraken we al een heel eind ver. We vertrekken van die eenstemmige melodie en bekijken wat we meer kunnen doen dan enkel het melodietje op piano spelen. Zo passeerde hier onlangs een dronken zeeman, die eenstemmig het hele klavier rondging en nadien wat ritmische variaties onderging. Om dan uiteindelijk te ontdekken dat je met één hand toch nog wat extra noten bij de melodie kan spelen waardoor die zeeman al heel wat indrukwekkender klinkt. Gevolgd door een verbaasde reactie van een luisterende ouder: "En dat is allemaal maar met één hand gespeeld?!?"

Een andere optie is om met je beste vriend af te spreken dat hij de vingers van zijn rechterhand verstuikt, terwijl jij met je linker ellenboog in het gips ligt (een reële situatie hier op dit moment!). Op die manier kunnen jullie samen één goed functionerende pianist vormen en is dit een goede samenspel-oefening. Pret verzekerd! Maar misschien toch niet helemaal aan te raden, je vriend kan uiteraard ook zonder blessures de andere hand meespelen.

Al genezen? Fijn! Maar oei, we hebben inspiratie over voor nog meer zeemansvariaties, die we nu nog verder kunnen uitwerken met beide handen. Het extra oefenen met één hand heeft ook zijn vruchten afgeworpen in het repertoire dat je speelt. En door het theoretisch en historisch onderzoek heb je meer achtergrondinformatie, die je alleen maar ten goede kan komen bij de uitvoering van je stukken. Om nog maar te zwijgen van de reflectie op je oefenmethodes en vooruitgang, en het stellen van doelen op korte en langere termijn.

Is een pianoles met één hand dan tijdverlies of bezigheidstherapie? In mijn ogen niet, integendeel. Ik zie het als een ideale gelegenheid om je muzikale praktijk op een andere manier te benaderen, tijd te maken voor die aspecten die in de routine van een 'normale' pianoles met beide handen wel eens durven verdwijnen en stil te staan bij de vorderingen die je al maakte en de doelen die je graag nog wil bereiken. Wel handig als je me op voorhand even verwittigt, dan pas ik mijn lesplan alvast aan de situatie aan.